By: Repalemba Imchen, Kohima

Tsüraburi shia aruba tar nunger otsü aika liasü. Item rongnung, parnoki shia aruba otsü ka, Amhola o Jubangtsüng na otsü yaa ka lir.

Otsüji ya:

Amhola dang tetsüi pei pur bendanger ki-i maotsü shia liasü. Saka lai tsürabur o manga, bendanger densa lembunü. Bendanger ka tenüng Jubangtsüng liasü. Jubangtsüng tereprangtsüji, aso tajung, tobur tajung sentsü tajung, tetemsü nisung asangur amai liasü. Tetsüi Amhola dang, nenok kibong nung moa-a dang liang ta moatsü yok.

Parnok ajak yim balala nung alir asünung, lar tsüraburi, par kibong tiaji memetet mapang kar süidaktsü. Lar tsürabur kiji yim linti anasa liasü. Kechiaser, parnoki osangtsüsang ajak, jet-jet ta meteter. Amhola o Jubangtsüng na kibong nung jala, jabasotem aso. Yimertem, oli-orar, hingwa warer-rarer ajaki, Amhola tetsü dangji, lar chirtemji tereprangi aotsü shia liasü. Ibaji par yimeri dang masü, temeket kishikinar  yimtsüngtemia, kibong otsüji tetshia jembitep. Item shin-shiko, angashia tetsüji maremtet semchirtemji tereprangi ao. Lenmang len pafia-i ( talang) liasü.

            Tetsüji, Amholar ki tonger la dang par semchirtemji kong lir reprangtsü ashi. Lai, la dang ali chipo nung mekümbanger lirji, reprangang ta agütsü. Nembanga aliba chipoji lapoker reprang nung, Amholar chirtemji, tesempatsü shiruru, pongli-pongdangi (insect) chanutem, sangken chanu, koya chanu, ketsüng chanu, sosang chanu, sorak chanu aser leplo chanutem liasü. la tekati ayaketa atu. Yea ! Yea ! yea! Tesempatsü, tesempatsü, tesempatsü, semchirtem ta menokzüka yok. Idangji kar tetsüng menoktok. Itemji tsüngtsüker aküm. Kar teka nung menokshi. Itemji ketjaker aküm. Kar tokolak nung kongshi. Parnokji lemtamatar (nükpoker, narong tsüker, temeli tatsük, soar, yiamatar) aküm aser kar menungset. Parnokji süatok.

 Tebuba Jubangtsüji mapaa kecha meinyak odang kazüa liasü. Tetsü jagi tebura mapa kecha meinyaki alir no? alui oang, mapa inyakang ta arja ashi. Tartsüba marem, Jubangtsüji, kenübo alui ao. Yimer lu nung, inyakteta aliba mo, tsünüteta akaba züngi, mendi, mersü, amala tsünüsempongtsütem ngua mekokaji  tenzük.

Alu nungertem, alu temsentepa kidangi adok. Saka Jubangtsüngbo menua madok. Amhola tetsüi Jubangtsüng lenji aotsü ashi. Lai tou ta langzü. Odang odija ta maneni tetsüi shijen ashi. Süra, yim süngkhüm atena tou ta shir yok. Anülu mapang, saka Jubangtsüng madok asü. Ya kechi ta, süngkhümji atena odang. Idangji Jubangtsüng jagi per tulu ka kümer adoka liasü. Lai, pa angudangbo, per jagi la meyoker liasü. Saka, pa süngkhümi aidangbo nisung kümer kidangi adok. Jubangtsüng dang Amholai, Kütsübo na lenji-i ogo, la kong lir ta asüngdang, saka Jubangtsüngi la mangu ta langzü.

            Jubangtsüng tebok tuluka waker ngua, “kütsü to pai chia lir ta metet”. Laia meima dang nasem (au agi yangluba kotari techira) ka bener arua Jubangtsüng tebok nungji jiter (ranger) yutsü. Idangji tetsüji “ Okhi” Amhola tetsü ta noktaka ken yamai aten.

“Amhola nü la

Changki po ka tetepsen

Ali po ka tetepsen

Kang-kang maluli

Ajip in nü fufu zakru za”.

 Tangatetsü

Amhola           =          Ibai shiruru pongli-pongdangi (insect) tila. Puja adoker. Süngdong, süngzü amala nungsa tema angur. Tashikang tener. Parnoki, parnok sasa parnok puja jagi, parnok temang nembanger.

Jubangtsüng    =          Tamagitsü shirurutem dang ajar. Nisung achiba taküm.

Tetsü               =          Sayutsüngir.

Nasem            =          Sarasadem

Okhi                =          Mechi amerang noktaktetba pur.

Tsüraburtem, tar nunger otsü nungi tangateter ka küma liasü. Aji oda, parnok tasütait, ochi nung noktaka mapang ajak ajurua aru. Kari mangatetra Amhola o Jubangtsüng na chirtem ama, rong nungi ka asütsü.