~Wati Longchar, Serampore
Arogo otsü nung ita 6-7 tashi tenla kidang, talisa city aser towntem nung, tekülem mekatettsüsa atalokba ya tesüngmangtsü aser yamaji kodanga matalokdang ta ashir. Tanü tamangba yimsü balala ajaki toktepa tekülemki tajungba, tuluba sütepter. Hindu nungertemi Ram asodak Ayodhya yimti nung alimai süngmangtsüsa tekülem ki yanglutsü apuso-ogo. Nagaland nunga ozü kini, ozü yimeri tenla ki tuluba, tajungba asütsü ta dokteper; arogo karbo crores 30-40 tashi indoka yangluba lir. Covid-19i nisung ishika dang külemtettsüsa kümdaktsüba ya tenlaki yamai toktepa tesü ta ashir asü? Tenlaki shibangtsüba ajanga Covid-19i amangbapur, talisa arogo nung toklang tenzüker, deacon aser komite balala nung lenirtem dang pulpit nungi Tsüngrem O sayuba ya melenshiang, asentenshiang ta ashir asü? Tekülemki sütepba aser sayungtsüngba yima shisadangtsü kanga tongtipang.
Pastor Lipok Jamir-i, Diphupar, kü dang yamai asüngdang. Jila nung nisung tiemba teimba renloker aser sentep kii masemer, anungji tejenbato tajung dang süaka tapayutsüka bendoker tasen yanglushitsüsa akümer. Rongsen aika lalutsüsa akümer. Ano iba den nüburtemi sen tali sarua ta nemnemer? Naia koma bilemer ta asüngdang. Ni pa dang yamai langzü, arogoi kenkenbo Yisui tamashi takar agi o-entepba amai inyaker. Laishiba nung ashir “Takar kati alu nung tsük jenti aru; aser pai pei sasa shisadanga ashi, ‘Ni kechi inyaktsü, kechiaser ni kü tsük konga tayudak maka?’ Aser pai ashi, ‘Ni ya inyaktsü, ni kü jentem benzüker tuluba küma yanglutsü aser idakji ni kü tsük aser rongsen ajak rizüngtsü.” (Lk. 12:16-18). Iba putu nungji nisung aika taya agi asü. Nüburtem 55% shi tax agütsütsüsa aküm. Takarsangi sensaker timatemba tenük agi mangu. Tejenba jenji bensar, tasen tuluba ka yanglutsü bilemtet. Telemsatep (sharing) ta asübaji pa mulungjang nung mali. Sensaker den lemsatep nungbo pa khuret makala. Arogo tapu ana angutsü. (a) Tenlaki tuluba tuluba yangluba arogo ka – ajak külemi longso longsa senteptsü tenlaki tejenbaji junga liaka bensar yanglushitsü ta tangatetba. Aika longso longsa atenshia külembaji jangratemtsü. (b) Nübur tenlokba isab nung tenlaki jaka balala nung süa aoba. Tenlaki tejenbaji akhi ama alitsü saka jaka tasen nung ka asütsü. Alima kar nungbo, tazüngera aika adoker, nütsünga tiemba akümer aser sannükeri mayimjemerji ta sür arogo tasen kimong mesemdi ta asüba, saka “mother church” ka kübok telungjem nung inyakba angutsü. DABA, KABA, MTBA model ya kanga junger ta nibo bilemer. Nagaland nung “mega church” tuluba asütsü doktepba ka lir aser aji melenshitsü Covid-19i mapang tajung ka bener arutsür amai bilemer. Yisui tamashi takar o-entepba mamali.
Tesayur Renthy Kietzar-i yamai ashiba bilemteter. “Church is not building, but the people – the whole people of God.” Arogoji tenla ki tuluka noktakteta aliba dangji majar, saka nüburtem nüji küma nokdaktetdaktsüba dang ajar. “It is building the whole people of God” tetezü Baptist, Presbyterian, Catholic, Aor, Naga nunger dang masü, saka meimchir ajak tekümtet asoshi inyakba dangji arogo ta ajar. Samariatsür ka dang Yisui Yirusalem tenlaki mesüra Gerizim tenem nung masü, saka ochi (truth) agi dang Tsüngrem külemtsü akok ta langzüba ama, nüburtem tekümtet asoshi ochi inyakba dangji shitakba tekülem ta ajar. Laishiba nung ashiba “Tematiba Tsüngrem, teka agi asüba kitem nung malir” (T.Mapa 7:48) aser “Kechiaser kong ana mesüra asem kü nüng nung lungjema lir, yangji ni parnok rongnung lir” ta ashiba arogoi amadokba ajanga Tsüngremi Covid-19 ajanga jembir asü?
Sürabangla, Covid-19i arogo tekülem yimya nung kechi temelenshi adokdaktsüner? Ita 6-7 sentep magitetba agi sasaa bilemer, aser aji tim. Saka Pulpit nungi Tsüngrem O Amongnü (Sunday), Rasemnü (Wed) aser Küptoknü (Sat) sayutsüngiba yagi dangbo teperi masüaja ta Covid-19i ashir. Arogo nunger, talisa toklang tenzüker dang `Hoi, pulpit nungi alung, tenla kidang dang sayutsüngiba yagi teperi masü! Pulpitji doktsür kima leni alung’ ta ashiba amai lir. Tenyar putu sentep kibongtem nung aka, kibong nung arogo tenzük. Hoi, pastortem pulpit nungi alur kibongtemi oa sentep agiang, yi jemer kidangi oa, ashi-kelaker kidangi oa, tetepseter kidangi oa yangji Tsüngrem O sayuang’ ta ashir. Hau, pastor, home evangelist, deacon, sarasadem telok aser amangbapuri kibok nung Tsüngrem O kanga meranga sayua arudagi. Covid-19i kibok sentep tali akangshiang ta ayongzüker. Asen arogo nunger dak alaka, asen kiyonger, asen anasa aliba tanga yimsü amangertem, tanger kintem (Sema, Lotha, Angami, etc) kidangi oa sarasadema, Tsüngrem O lemsatepba lir mali?
Shia aruba Khrista, Leper tazüng yutsür Galil-i ao. Galil nung azü memerükba Samaria nunger, ashikelaker, aour, mojing külemertem, sensaker ta luja Yihuda nungertemi ajiba telok dangi oa Yisui nenok tetsübo, ni shia aruogo ta sangdongba ama, asenoka Galil nung (jendoka aliba pur) oa tekülem sentep akatsü akhanger. Tenla kidangi tanga yimsü tamanger telok, yijemer, ashikelar aser nisung tamajung arua mekülemtsü, paronk marutsü. Tanü putu parnokji Galil nunger amai lir. Yisu item pur asoshi aru, anungji arogo item samaa aliba purtem asoshi alitsüla. SOP guideline nung nisung 100 dang tenla kidangi aitsü akok ta ashir, tetezü Leper tazüng ama tenla ki tazüng yutsür kibongtemi oa tekülem agitsüla ta Covid-19i mapang tajung bener arutsür ta metetdi. Kenkenbo tenlaki shibanga yutsür yimdong, kibongtemi ia sayutsüngiang ta asübaji anti-Christ, not normal, mashikoshi, soar o ka amai bilemtsü, saka Covid-19i aji akhanger. Visual sentep agiba yagi dang meperir, Tsüngrem O kibongtem nung sayu tenzüktsüla. John Wesley-i yijemer, sen sair, nüktapangtar, loktii jendoka aliba sensaker kibongtemi ia sarasademtsüba, Tsüngrem O sayuba ajanga England lima revival tulu adok. Tanü China nung amangba pur aika züina odagi. Beijing Province nung danga sünga küm nung nisung 50,000 tema Khristan nütsüng renloker ta ashi. Parnoki ashiba agi Covid-19 wara mapang amai, Chinese Revolution mapang tenlaki shibangtsüba agi tekülem kibongtem nung aka aser tanüa yamaji kibongtem nung, medemer, kiyonger den sentep akaba ajanga tamanger züina aor ta ashir. Asenokia Hindu, Muslim mesüra Naga nunger kiyonger kar dang onok taonungbo ner kidangi külemi sarasadem agitsü arutsü ta ashi nung aikati kanga pelaseta agizüktsü. Temoatsü ta züngshitsü! Covid-19i pulpit nungi alung, tanga nunga sayutsüngiang ta khuret tuluba ka nungloktsür. Hindu, Muslim nunger kibongtem nunga Tsüngrem O junga mesayu sür nung temulung meyipang, tenla kidangi arung, baptiang, alima samatsü, na molumi aotsü ta amokmerenba agi tangar temoatsü mangutsü. Yisu temeim mapa, ochi mapa, kati ka teyaritep, lokti ajungtsü indang sayutsüla. Iba den asenoki Khristan ka ama ochi shia takümi litettsüla. Covid-19i tenlaki sabang nungi dang masü Galil nung temulung tali agüjang ta ayongzüker.
The Nokinketer 