1. Tangar/nisung dak mekongshi-i salem shiang.
- COVID-19 tashitak prokshia aoba nungi kümzüka alitsü atema tangar dak mekongshi inyaksangshitsüla.
2. Tangar ka nungi süklep (feet) 6 mesüra meter 2 pila liang.
- Nübur aliba tesem nung, shishilembadak, mozü ki nung aser office nung tangar ka nungi süklep 6 mesura meter 2 pila liang.
- Anasa aliba nisung ka COVID-19 agi tonga lira na-a menatsü lendong tulu lir.
3. Tanaben amshitetba mask mapang ajak nung teni-tebang kübanga inokang.
- Pei sasa yanglutetba mask inokba ajanga tashitak wara nungi kija aser lokti ajak kümzüka alitsü.
- Kechi mapang nung sa mask amshitsü:
- Ainlen jajadang aser nübur aliba jaka/tesem nung.
- Taktang ka nung külemi tangar den alidang.
- Na kodang aketa, temang meta-a lidir.
- Mask tejak nung mekalokdang tamasa teka kanga junga sapoon mesüra alcohol adenba hand sanitizer amshia shitokang.
4. Tenük, tebang aser teni nung tekongshi.
- Mesen keta aliba osettem teka agi aiben shia arua amshir aser memeteti teni-tebang nung kongshir, mesentem temang telungi air aser na shirangdaktsütsü.
- Na kümzüka alitsüji ne teka nung lir.
5. Tangu sashiba yimya junga benshiang.
- Na aketba mapang aser hajidang romal mesüra tissue paper amshia tebang nembangang.
- Romal aser tissue paper melira ne teka koleber hajiang aser aketang.
6. Mapangaben sapoon aser tzü agi teka metsükang.
- Sapoon aser tzü melira alcohol aketba hand sanitizer amshiang.
7. Sali-moko machitsüla aser nübur aliba tesem nung metsü temetsü.
- Lokti aliba tesem nung metsü metsüba ajanga COVID-19 mesen tali prokshir.
- Lokti aliba tesem nung metsü metsübaji ozüng anema lir aser yangji temerenshi keter.
8. Teti amshiba osettem mapang aben merüktetsüla.
- Na aliba jaka/tesem teti merüka yuang.
- Teka nung gloves inoker mozü amshia osettsüset aser temüket teti shitokang.
9. Nungdak tulu melira ainlen/kima yimdonglen tesenzü.
- Mepaitoktetba nungdak ka mesüra akokba tashi agi senzüsenbong tesü. Senzütsü sa kümra, kümdanga azüoka senzüang.
10. Nisung shinga meketmeseni mebenshitsüla.
- COVID-19 tashitak agi tonga aliba kinungertem dang temeim sayutsüla aser nungitsüla.
- Yakbang sa inyakertem: Doctors, Nurses, Police, Sanitation workers shirnok belema inyaker parnok dang akümtsübo, temeim sayuang aser parnok maneni ajungshiang.
11. Lokti madenshitsü asoshi merangang, aser pei sasa iba tashitak nungi kümzüka alitsü ajungshiang.
- Takok tashi lokti tulu kechia maotsüla.
- Metitemtetba/koda masüba sentongtem lira akok tashi nisung tajemba asütsüla aser tetsüngda ayutsüla.
12. Osang junga mejangjai social media sabang nung osangtsüsang teperokshi.
13. Osang tejangja metetpelatsü asoshi COVID-19 ketdangsür den tongtepratepang.
- Osang tejangja metetsü atema Ministry of Health and Family Welfare’s website (www.mohfw.com) nung reprangang.
14. Teyari nungdakra national toll free 1075 nung tongtepratepang.
- Na temang meta-a, aketa mesüra tango sashiba timtem lira, nungnanga melii tekaraba nung tongtepratepang.
15. Shisabulua ratamatara Psychosocial teyari agiang.
- Teyari nungdakra, National Psychosocial toll free helpline number 08046110007 nung tongtepratepang.
Item yimyatem ajak dak alaka tongitibangtibaji COVID-19 vaccine agitsü nungdaker. Mokokchung District nunga COVID-19 vaccine küm 45 tema pur nem agütsüdar.
Küm 18 – 44 tetsüngda pur ajak COVID-19 vaccine agitsü atema COWIN Portal, website- selfregistration.cowin.gov.in nung pei tenüng züluoka (register süa) atatsüla.
Sorkar nungi kodang mozü arudir idangji küm 18 – 44 nem vaccine agütsütsü.
TEMETETSÜ KAR:
- Nisung shirnoksa cancer, hypertension, diabetes, temulungjang tashitak, kidney transplant lir nungdakba mozütem ita ana (2) mesüra asem (3) atemabo sa alia ayutsüla.
- Temang nung timtem tulu melira mozüki bushia moi kidang anepalu tajungba.
- Akok tashi mozü ki aser kidang shiranga alir semdangi maotsüla.
“TELUNGJEM NUNG ASENOKI COVID-19 DEN RARATI”
Source: Department of Health & Family Welfare
Mokokchung: Nagaland
The Nokinketer 