Alima yimüsüba menden yangluba nung tamangeri temerük aser ochi shisatsü agi tasü ita shilem agitsüla. Election nung dang masü mapang ajak nung tamanger ya Tsüngrem otongdar asütsüla. Nübur nem ali yimli indang Tsüngrem nükjidong tejangja rateta sayutsü aser memerükba kechisa lir, itemji Takoksang Tsüngrem tenüng nung atsütettsü, raksa-a samatsütsü aser meküptokja ali yimli ajak madak tematibai yimsü asür ta kintem rongnung metetdaktsütsü tanü tamanger mapa ta angateta tamangeri yimden nung shilem agitsü kanga tongtipang, kechiaser ali yimli ya Tsüngrem nübur asoshi lir. Tamangeri teti senso ajungtsü asoshi inyaktsüla. Alima yimden yangluba nung tamangeri shilem agiba ajanga nübur tanela jenjang indaktsür, kechiaser tamanger asoshi ibai tamajung tashitem anema tanela tongpang lir. Nübur masü pei juri ajangzüktsü inyaksangshiba mapatem anema tasü ita nokdaktettsüsa tamangeri Tsüngrem O dang tashi anga-a tamang tongpang raratsüla. Tanishir shimdang Tsüngrem tsüngken tsübuba, nübur meimba, ochi aser teindang jakla akar shimba tetezü tamangeri nübur ajak ajangzükzüktsüsa yimden yangluba nung shilem agiba lir.
Nübur yimden tetetzü
Nüburi mulungba ama parnok ajanga parnok asoshi yangluba yimten. Nüburtem jenjang temabai ajungkettsüsa mangdang tejangja akar, nübur meimba, pei-sasa pei taküm anishitetba sensotem shima tashi agüja nungloktsütsü tajungtiba mapang election ya lir. Election nung ibala ama tangatetba nung shilem magitetra, MLA-temi ochi-mashi anema ola madoktsü, nübur ola mangatsü, aser nübur asoshi teimla masü tebilemtsü dang asütsü. 2016 küm tatemlen State Angh (Governor-i) ashi ama Nagaland nung yimsüsürji shitakba meimchir-rogo asütsüla (pei achi ajemtsü dang metetba shiruru rogo masütsüla). Aji ta mesüra nübur nungdak balala – lenmang tajung, mozü ki tajung, shisaliok reju tajung, tangar atoksa-a yimtsüng nübur libaliro ajungkettsü indang mangdang tejangja akar malitsü. Ibaji tanga kuli agi masü tamangeri ochi aser temerük shisatsü agi election nung shilem magitetba ajanga asütsü. Tekümdang aser Tsüngrem tsübuba senso-i teti nübur ajangzüktsüsa yimsüsür shimba nung tasü ita shilem agiteter, saka tema mesüra tazütsü tamanger asoshi election mapang ya aritepba rongsen dang ngurbo Lai tesayuba anema inyakyonga oda election mapangbo tim dang ta mashi angateta pei Khristan taküm jakla samadaktsüba ngua aruogo.
Lenir shimba nung tamanger shilem
Nagaland nung talisa 1969 general election sülen nungi ochimashi, süpokrem agizüka pei temeden yoka achiba jabujari aser tesempatsü tapu ajak inyaka aru aser 2014 general election vote agütsüba (polling day) anogo tashi nungbo amangbapurtemi küm pungo atema pei senmang ajak yoka chir-ang polling day tembangdaktsü. Anungji shiri sen talang agi nübur temeden alia sorkar küma lir, tanü parnoki parnok atema dang inyakba ya tim dang lir. Parnok anema jembitsu, aitsutsu, metongshitsü joko nübur dak temeden makai kümago. Tanü tejashitsüka, amangbapur asoshi election mapang ya Isak chir tambosang Esau-i chi-ausu ka yong pei tambu senmang yoka achiba den saku lir. Election mapang tamangeri rongsen mechi Tsüngrem meshi-meshia amatokba ya tejashitsüka lir. Lokti tulu-tila tebendang mali pai/lai aniba lokti tashi amshia election matongdang miima nübur temeden ajak yoka chir, polling box anasai nübur shinga marutsü ta tashiyim amshia amokmerenbato tamangeri Tsüngrem melen rongsen shimba süngjang lir. Iba ajanga tanü Nagaland nung nokdaka aliba Sorkar ya nübur tenzüktsü atema masü election mapang tamanger indang temeden alizükdang intokba sen meyipba angutsü, tanaben market nung tayoktsü nangdena aliba osettem ama tamanger aser senso ka temeden yokshir alizüktettsüsa akok tashi State development fund tila kata jenshia moyoki rizüngtetba ya kechiba ta süngmangtsü kuli mangur. Kechiaser tanü Nagaland legislative Assemly ya nübur nungdak balala atema jembidak sabang masü, saka pei jenjang tajungba yanglushidak sabang lir. Tejangja kuli kaji tesüiba küm minute 15 tsüngda parnok libaliro tali ajungketa kümdaktsüba temzüng menurema renemer senshibato-a ka lir. Aji dang masü parnoki nübur ola mangaba aser item amala aika angur.
Tanü Nagaland nung anogoshia osang kaketem tapak tongma-ka Sorkari nübur ajangzüktsü atema masü, saka nübur ola anema telemtetba takang agiba ajanga tai maker taküm laludakja State ajunga intensive care unit (ICU) jenjang nung toktsüba ama, Sorkar tenzüker nem ita sen mapang shitak nung magütsüba, mid-day meal tim mesüi amshiba, State vigilance commission tashi ajemtsüba, anogo atemzüka sorkar amokmerenba osang-tsüsang dak alaka nübur atema teimla osang kecha mangur. Oh, amangbapurtem, iba ama tia ya koda kongi nungi? Tamangertemi tanü ajung asa- tebang ulura lapoka tagidak makaba o jembia inyakba süngjangto masü no? Item ya tansütsü sür tang arua aliba election mapang yabo tamanger ajaki Tsüngrem den teraksa yanglushia temulung temerük agi shitakba taginüba nübu shima temelenshi bener arutsü teimla nung Tsüngremi agüja aliba temeten sen yong meyoki lenir shimba nung shilem agitettsüsa asoshi tangatetba kar lemsateper:
Ali yimli tashi ajak Tsüngrem nungi
Ali yimli tashi ajak Tsüngrem nungi aser yimsüsüba bangdak ya Tsüngremi latettsüba lir. Anungji yimsüsür shiri mapa tajung inyaker parnok asoshi tetsübutsü mali, kechiaser nübur ajungtsü atema mapa tajung inyaktsü yimsüsürji Tsüngrem tenzüker lir. Item dak alaka linük ozüng anema apusor, aibelener merenshitsü paji Tsüngremi shimtet. Anungji yimsüsüba bangdak anema inyakertemji Tsüngrem anemer lir. Tsüngremi latettsüba ali yimli yimsüsür nem nüburi alimelen agütsür. Tsüngrem tenzükertem ama yimsüsürtemi nübur ajungtsü asoshi inyaker. Saka yimsüsür shiri Tsüngrem O-i melaba ama mesüi mapa tamajung inyaker parnokjibo tetsübutsü (Rom 13:1-7). Tia maka tanü amangbapuri shimba yimsüsür dak nüburi meraket mangur aser par tenüng masanger, kechiaser parnoki parnok mena aliba menden nungi nübur asoshi tajung inyaktsü melen parnok ajungtsü dang inyakba anema ajaklen nungi nübur ola adoker aser item angshia parnok tsübua aliba ya lir.
Political party olulu agi na temangmangdaktsü
Election mapang tiyazü olulu tzümetsüng ama ajaklen moshia ayimba ta ashitsü akok. Ochi meyipsa temesüzükba o tanang jembiba, zülua prokshiba nem shinga tepuadaktsü. Alima tesem ka lir koba nung küm shia anogo ka shimteta nisung shia pei-i inyaknüba inyaktsüsa tenokdangba ozüngtem agina ayur. Shisa makari jabujari tim masüba yimya oda shiruru mesüka maksütsü mapa odia benshia iba anogoji süidaktsür aser iba anogo dangji parnoki “Temenen anogo”( Devil’s day) ta ajar aser iba anogoji tanü Nagaland State kong noklang shilem 90% tamangertem lir, itempur asoshi “polling day” ya kanga mesüka lir. Election mapang Khristan kibong sensaksem onük “esab kabo bendentsü tim” aser iba nükla atongtsü temelatibaji akok tashi tiyazü aika bendener ochi kümdakja candidate shibai parnok alizüng tongtsütsü akok pa/la atokdaktsütsü inyaksangshidang pei jakla teti asoshi samar ta yimdangi marui temenen tebuti (Mojing) nem pei tanela taküm bendanga agütsütepba ya asütsü. Tir Yimyim Febuary 11, 2017 – Yimobilem: Nübortem Tia-nung yamai zülua angur: America nung asembuba tir Thomas Jafferson jembiba; “Nüburtem dak alang government-a angutsü”. Atangji tanü aliba government ya tamanger tamang jenjang ka alang masü no ta bilemdanger. Oh, amangbapur, election arutsü aser aotsü, saka temenen mapatem election den külemi metempanger! Election mapang Laishiba tesayuba anema inyaksaba ajak Kibubai ne taküm kaket nung ojang ka danga metokshi-i aser mebendenloki züluoka lir. Tsungrem O-i yamai ashir “Tesempatsü jabujaritem, yazüa bendenba rongsentem ajak mi aser mitsüktsü mokozü agi jangrua aliba molumi nung pei shilem angutsü, aser aji tanabuba tasüba asütsü (J.A. 21:8b)
Election mapang sen asoshi kümdangang
2014 election mapang sen tiemtiba intokba candidate mezüngbuba aser tanabuba asen Aor liasü. Constituency ka nung 45 crores tema intokba tejangja osang angashia aruogo. Item rongsen ya shir meyong, kong nungi, koda shibai kechi atema agizük-mulungsentsü nung taitsüba makai amshitetagoma? Süpokrem amshia pei jenjang yangluba, süpokrem agizüka pei temeden yoka achir, anaprongla, kasa Tsüngrem aser nübur anema lir. Süpokrem temenen ya election nungbo temoatsü ka ama zungshir. Saka Tsungrem O-i ashir, “Nai süpokrem tagizük, kechiaser süpokrem ajanga shitak inyaktsüba lenmang nungi nisung tenük pokdakja tai makaba nisungtem timtemdaktsür.” Anitet 23:8). “Shibai süpokrem meimer, aser tajangzük sülen anidaker; parnoki tebu malir mekümzüker mesüra parnok dangi aruba tilar asoshi ochi mapa meinyaker.”(Isa 1:23). Süpokrem achir kitem ajak mitsü küma rongdaktsü.” (Yob 15:34). Iba ama kecha manungi rongdaktsüba temenen rongsen nungi pila-a liang! Nü juri temeden amshia ali yimli yangluba nung shilem agiba vote inokdak süngden mangutsüsa süpokrem nem na tashiokdaktsü!
Election mapang ne mulungjang kanga mita Liang
Election mapang amangbapur libaliro ya ken bilemdangra oda anung tom nung apungdaka aliba oset ka kong koda tsüka akusatsü shingaia meshitetba ama lir. Election tembangbo saka tejashitsüka sabontzü agi meshitoktettsüsa kija aser kibong, arogo aser yimden dak tarak tur telushidak maka tansütsü tia nung aliba angur. Tsüngrem O-i ashir, “Temulungjang nung mashikoshia alirtemji Kibuba tsüngdang tesempatsü, pa memerenshi-i malitsü (A.Shin 11:20). Election anasa arudang, amangbapur ajaki pei mulungjang kanga nendaka mita litettsü asoshi Tsüngrem dang maneni shisatsü meshia alitsüla. Kechiaser tanü asen lima teraksa agi sünga aliba ya tangalen nungi mopungi oner aruba masü mulungjang mita maliba nungi atokbatem lir. (A.Shin 4:123). Jacob aser Rachel na jabaso Yosep yimtenren nung tongti nisung ka liasü, ajaki mulunglemtettsüsa temulung tindang aser jakla temerük agi yimsüsüa nübur dangi teimla aser temoatsü tulu bener arutsüba indang Lipok 39 nung shia angur. Yamaji Daniel-a yimsüsür tongti ka liasü. Pai temesepba chiyongtsü nungi pila litet aser aji oda külem tongtipur süngmangtsüsa ajak dang nungi pa shisa takaba aser terajemba liasü (Dan 1:18). Alima ajak tebu ta ajatsüsa Abraham liasü (Lipok 22:17-18). Anung kübok alir rongnungi ajemalutiba lenir Mosa liasü, Pharoah chubatiba dang nungibo pai Tsüngrem tali meim (Heb 11:24-27). Ochi agi yimden yanglur Yosep, Daniel, Mosa aser Abraham, parnok ajak asenok ama meimchir liasü. Parnoki inyakba ama inyaktettsüpur tanü ozü Nagaland nem maojang ta Kibuba dang meshitsü ilungdi. State nung mezüngbuba aser tanabuba election nung shimba lenirtemibo pei mapang, sempet aser shisatsü ajak tenla-a nübur asoshi inyaka aru kechiaser parnok dak rongsen masü nübur meimba jakla aser tanela tajung aliba ngua nüburtemiang ajungshia election nung nokdaktsü ajungshi. Tanü Nagaland nung aliba tamanger asoshi mezüngbuba aser tanabuba State general election tanela nung agitsü kanga takoktsü lir aser atangji ibaji dang asen State asoshi shitakba tanebtsü mozü asütsü. Oh, Nagaland Khristantem! Tsüngrem sentong atalokdaktsütsü asoshi tajungtiba mapangji election ya lir. Kechiaser Ballot-box tashi dang nungi Tsüngrem tashi tuluba lir. Political party ola dang masü Tsungrem O dang-ang tashi angaba tamanger asütsüla. Kechiaser Tsüngrem sentongji “Tematibai ali yimli ajak madak yimsü asür aser Pa yimli putusa putu alir. Pa tsüngdang alima nung alir shinga jentoka mali, alima aser kotak nung Pai kechi mulunger aji Pai inyaker ta jungkai atoka sayuba ya lir. Kechiaser tsüngküm aser mapang ajak Tematiba kabu nung lir, aser yamaji Pai ali chubatem agiener aser ano Paisa chubatem mendaktsür” (Dan 2:21). Tamangeri yashi tashi election nung koda aser koma shilem agia aru ken meyipa bilemdangra, Tsüngrem meimba dang nungi sen tali meimyong senso temeten senyong yokshiba, tashiyim agi tangar temeten rakzükba aser ochimashi inyakyim nung shilem agiba dang bilemtettsü aser aji hua ta agizüktetra, tanü asen lima tia ya tangari masü aseni inyaksaba ta-a ta shitettsü tim. Tamangeri dang Tsüngremi mulungba ama election nung shilem agitetra, atangji nübur asoshi tajungtiba yimsüsür shimtsü Tsüngremi inyaktsü kechiaser aji Pa mulung. Tamangeri tamanger ama mapang ajak nung oda, election mapangbo maden ta masü shitakba tamanger ka ama litetra, Tsüngremi Nagaland atema tajungtibaji inyaktsü mulunga lir.
Vote agütsütetba tamanger asütsüla
Mapang tatsüka tsüngda asenoki election ajurutsü aser shir nem meyongnem agütsüdir iba jagi taruba Sorkar yanglutsü. Shiba nem vote agütsütsü aji ne mulung. Anung kübok nisung shinga-ia ne temeten sota ayutsü, rakzüktsü aser mesüzüktsü makok. Election nung tashiyim agi kiralongra mapa inyaktepba ngua, vote agütsüi aotsü menungdak mesüra election nung shilem agitsü kuli mali ta tsübua bilema lira, ibaji Tsüngrem tashi tulu koba agi tzüyim tzü telung küma noktakdakja pei nübur nem atendangdaktsü;aser lung nungi ayong adokdaktsü iba tashi anema aposuba asütsü. (T. Ken 87:13, 16). Election mapang nisung shisatsü samar shiruru mesüka tamajung inyaker ket nungi Tsüngremi mekümzüktettsü ama bilemer asü? Tanü kanga tesasatsüka arogotem nung ordained ministeri anir arogo nung tongti tenzükeri Tsüngrem maksüdakja ambangyim aser tashiyim inyaker tsübuba agi vote magütsüi kinük nung atsükshishitepba ya asütsü.Tamanger ka tetsübu tanela nem amoksepdaktsütsü Tsüngrem mulungba masü, kechiaser Pai ashir “Yimti yimjung bushiang, aser iba asoshi Kibuba dang maneni sarasademang, aser yimti madak Kibubai tesünep agütsütsü”(Yer 29:7). Anungji aruya-a aliba polling day nungibo, Kibuba, shibai ozü lima dangi tesünep aser tekümzükba bener arutettsü, shibai senso ka temeten aser tashi wazüka yutettsü akok, shibai nübur ola anga-a Tsüngrem aser Pa nübur meimer, aser shiba chuba menden nung mendaktsütsü nai ajioka ali, parnok shimba nung shilem agitettsüsa onok nem shisatsü aser tasü tait tanela meküplokjang ta shitettsüla.
Senso candidate inyakyim ya Tsüngrem den tashi raktepba lir
Nisung shia nem pei mulungsentsü-i aginua meimba shimtettsüsa teyanglur Tsüngremi yanglu. Kija shia nem Tsüngremi agütsüba temeten ya political party, yimtsüng putu menden mesüra oda alima kin rangpen telungjem-ia (UNO) rakzüktsü makok. Kechiyong kotak nung aliba aser alima nung aliba oset ajak, ngutetba aser mungutetba kechisa lir, oda chuba menden süshia, aintem süshia, ajak Pa asoshi yanglu aser ajak dang Pa tama aser ajak Pa dak sota alir ( Kol.1:16-18). Asen limai Osangtajung ain arur küm 150 ajungba 2022 amongtsü. Anungji tangbo akhidang limapur mapang mashi-malu ajanga mapa tamajung inyaka Tsüngrem anemertem kümer Pa nungi pila-a aliba jenjang nung malitsüla, koba tetezü nai kechi mulunger ibaji tangari masü nai dang lemtettsüla ta tamang aser tangatetba takang aliba shitakba senso ka asütsüla. Tsüngrem tashi dang nungi political party mesüra yimden tashi tuluba ta mashi angateta item tsübu agi ola matoki polling day kilung nung atsüka alitsüba mapang masü mesüra tim masü ta angatetba sensoi dang nübur ajangzüktsüsa alima yimli yanglutsü ta metetdi. Political party dak mulung alemba aser teimla ayuba mapang süigo, kechiaser tangbo Tsüngrem taochi agi asenok nüchi küma lir. Nüchi shisatsü atenba sensoi tamang makaba political party kimen, coup system, senso candidate ta mebilemer aser meinyaker. Tsüngrem O-i ashir, “Alima aser yangji aliba, alima aser yangji alirtem Kibuba meyong lir. Kechiaser pai aji tzüyim manung aser ayongtem manung yanglu” (T. Ken 24:1, 2). Danieli ashi, “Teti tatem maka Tsüngrem tenüng temoatsü süang; kechiyong shisatsü aser tashi Pa meyong lir, Pai ali chubatem agiener aser mendaktsür; shisakar nem Pai shisatsü agütsür, aser tangatetba pur nem Pai temetetba agütsür.” (Dan 2:21-22). Asen lima nuchi jenjang tanü aliba political party mesüra Naga political group dak mali, saka tematiba Tsüngrem kabu nung dang tesadang sovereignty (shared sovereignity) masü rangpen sovereignity (full sovereignity) lir. Item ochi kuli asoshi tanü tamangertem lungjemer “Clean election” inyakyim asoshi ajak Takoksang Tsüngrem dang sarasadema apusotsü ayonger. Iba clean election inyakyim tetezü – senso-candidate, coup system, kimen tenteter jabujari, chidiyongdi tesembatsü temenen mapatem anema amangbapur tanela tongpang lir. Iba tongpang koda raratsü? Mezüngbuba-tesüiba electiontem nung aseni inyaksaba temenentem nangzüka Pa taochi bushia ozü lima anebjang ta nüktzü ayong ama yima lumia tenzüktsüla. Atangji Tsüngremi iba ama ola angashia asenok dang aochitsü aser anebtsütsü Pa mulung-lemtet tulu lir. Tanabuba nung, Political party mesüra candidate itemi shimang ta masü, saka senso rongnung shir dak ajaki tamang katettsüsa pei taküm aser mapa agi sayuteta liteter itemji shimteta asen lima nung aliba memerükba table ajak meküptokja Tsüngrem tenzüker ka ama pei mapang, sempet aser tashi ajak agi pei nübur tenzüktsü bendanga agütsüba tanela tajung akar shimba nung shilem agitsüla. Tasembuba nung, yimsüsür, shibai yimli ajak madak Kibuba yimsü asür aser ajak Pa nungi ta chichia amangba senso shimtetba nung tasü ita shilem agitsüla. Tongpang tulu-tila ajak nung akanga nokdaktetba tejen putu mapang tamangdir Mosa, Caleb, Yoshua, Daniel, Yosep aser Esther chubatsür nunger dak koda pei kin aser nübur nem tekümzükba dang masü linük nung azükaru, tesünep aser libaliro jenjang ajungketja tenzüktet, item ama nübu Nagaland nung aliba Naga nunger tamanger lanur aika Tsüngremi maoja lir. Asen state ya India nung tanga state ama masü, nütsüng yongsüki-a tangar state nung city tila yongsük matoksa, revenua nil state, oda 100% Delhi dak dang metalokerang aliba yazü-majung state ka ta meteta lir, saka iba ama teküboktiba jenjang nungi tangar menepa litettsü Tsüngrem denbo takoktsü lir. Kechiaser politicaian ket nung masü, Tsüngrem kabu nung dang asen tekümzükba aser tangar menepa anitettsü tashi lir. Asung Nagaland ajungtsü, majungtsü ne meyong agi lemtettsü. Ochi aser temerük shisatsü agi ali yimli yimsüsüba nung shilem magitetra state ya samatsü. (If we don’t get involved in politics, we are going to lose this state) Anungji yimten lenir tajung arutsüa ata-a alitsüba mapang masü, saka lenir tajung bushiteta asen lima asoshi Tsüngrem nükjidong tulu atalokdaktsüba state sorkar ka mesemtettsü anungji tanü Nagaland nung aliba arogoi tongti shilem agitsü mapang tongja tongago. Teimla makaba tia nungi taküm kümzüktetba mozü, injection jenjang koma uludir uluaka mapang shitak nung mamshitetra mapayui intoktsüba dak alaka tanga option kecha mali. Jenjang tulu apia meintoki yura ibaji miim rezünga ayuba den saku asütsü. Nübur shilem ajak bendena pei juri ajangzüktsü aritepdang nübur ola mezüngmeshiba lenirtem ya jenjang tulu aketba expired mozü den saku lir. Süra, tanü item melen shiri inyaktsü? Benshia aruba tamajung election inyakyim agi memenendaktsüi aliba temerük aser teindang lanur, shir dak nüburi mulungtoka lir, itemji akok tashi nungita shima inyakdaktsüra Nagaland nung aliba Naga nunger tang koda teimla ajak samar tekümzüker maliba jenjang nung ali, iba nung kümzüka kechisarena nung noklang bena züsentetba tashi tait senso kümdakja – oda India tuluba nungi tenzüka alima kin ajunga matsüngdang tatishitsü tajungtiba state ka küma yangertettsü Tsüngremi inyaktsü renema lir. Arogo nung amangbapur telungjemi kodang nübur tiemla aser nungdak ajak Kibuba kabu nung lir ta chichi amanga Pa tashi nung nokdakdir, idangji Arogo ya nüburtemi yongya aliba chichiba temelenshi abenba ajak takoksang Tsüngrem hadir asütsü aser idangji linük nung Tsüngrem yimli aser Pa temeshiba mezüngbuba kümdaktsüba ajanga kinük-kisang tashi hon-yimti yimdong küma menoktetba yimsüsüba yimli ka Nagaland nung Tsüngremi mesotsü.
Nagaland anebtsütsü Tsüngrem kabu nung lir
Nagaland state amenlokba kimong, nübur tanela taküm jenjang ka-danga indang indang nokdaka aliba mangur. MLA-temi par mapa mejangja, nüchiso bushiri kong koda yimden lemtettsü memetet, külen State sorkar ano temabo tema nungsa alir saka tenüngbo telungpur sorkar ta budget ka nungi lemsaba ajanga tanü asen lima nung luyim ajak abensa aliba college aser university metenzükteter, state mesüra centrally sponsored industry ka danga takok ngua moteter, governmenti ayuba mozü ki nung taküm kümzüktsüsa nungdakba oset tajung bener maruteter, lenmang tajung mali, educated youth asoshi job aser business opportunity sadema mali, oda sorkar aliba temaitsü kecha mali kümago. Tejen Lai tendak Yihuda chuba Uzzia, Yotham, Ahaz aser Hezekia nunger mapang Yerusalem yimti tia indang Isaiah ainkari yamai shia angur, “Nenok tetsüng temupu nungi tekolak tashi anema mali” (Isa 1:6) ta shia lir. Iba den saku tanü Nagaland tia lir. Süra iba tia nungi shibai koda Nagaland kümzüktsü? Tsüngrem dak dang asen lima kümzüktsü tashi lir, aser iba tashiji tanü arogoi Kibubai mulungba ama Pa tashi nung inyaktsü mulungteta Esther chubatsüri pei kin ayongzükba ama, “Ni asoshi lumiang, anogo asem aonung aser anungdang techiyong aser tajema tejem, ano ni aser kü kilirtsürtema yamaji lumitsü, ajisür ozüng nung meliaka chuba dangi aitsü, samara ni samatsü,” ta Esther 4:16 nung shia aliba olaji tanü tamanger ola asütsüla. Kechiaser Nagaland asoshi teimla Tsüngrem den dang lir. Pai mapayuli süra aoi aser metsü küma samatsütsü langa lir, saka Tsüngremi Solomon Chuba dang ashi ama “Kü nübur shirnok kü tenüng agi ja-a lir, parnok sasa ajemaludi süra, aser sarasademra, aser kü jak bushidi süra, aser parnok lenmang tamajung nungi meyipdi süra, Ni parnok ola angashia parnok temenen atoktsü aser par lima anebtsütsü (2 Putipuyang 7:14). Par lima anebtsütsü tetezü tema telung shirangba ajak nungi kümzüktsü tashi Tsüngrem dak dang lir.
O mulung amenshiba
State nung yimsüsürtemi nübur ola mangatsü mulungtetba nung tekong merangba ajanga kechisa ataloka arudagi item ya ajak asoshi tebilemdangtsü tulu lir. Kechiba yimsüsüri parnok shimtetba nübur aküm metsübur mesüra mezüngmeshir? Ashiko, nübur shilembo election nung peria agütsüogo, parnok alizükdang indokba sentsü küpdangtsü aser taruba election mapanga kasa küm 5 atema alizüktsü sen bendentsü atema parnoki ni shimtet ta angatetba agi nübur ola manger asütsü-a shibai metet! Tanü State nung nübur miima asüktemba ola “Ayatai! Election süngjang yamai ataloktsü kodanga meimlakani!” Saka teimla lemang ka lir aser aji ya “Kin koba Tsüngrem Kibuba lir, shir kin pa meyong asütsü shimtetago, parnok tepelatsü ” (T. Ken 33:12). Tanü iba ochi oji asenoki agizüka amangdi süra asen lima dang Tsüngremi aochitsü.
O tembang
Election mapang pei mulungsentsü agi magizüktetaka rongsen dang ngura ojang ta metetsümonga pei tanela taküm tammangdak puoaka yutsübato tanü tashi nüchi jenjang mungui kasa taitsüba tia nungsa lir. Ano kelen MLA, Ministertemi na sen kowi jenjang (election nung nai pa dang kowi meshizük ibato pai mamai lir). Ibala tim masübatem kechisa tamangertemi inyaksa ali, itemji karibo amatsü akok, saka nü mulungsentsü nungi item pilatsü makok aser aji Tsüngremi ngua lir. Adianu nai jenbutsü ta bilemer asü?. Kolen nungi asen tekümzükba arutsu ta bilemer? Ibala ama tarak yabo Tsüngrem san chanu senti zü-i dang shitoktsütet ta amanga yakta Kotaker tebu Tsüngrem dangi ilungdi aser aruya aliba election nungjibo ochi aser temerük shisatsü agi Kibuba dang nai mulungba ama ali yimli yangluba nung kü senti vote agütsütettsüsa nai yariang ta tamang agi sarasadema atatsü ayongzüker.Vote ka jenjang – Ne senti vote ka agi asüng Nagaland tia lemtettsü.
*****
The Nokinketer 