~ Lemtila Peter
Ter shilemji Tsüngrem meyong aser ibai achaayangtsüji asoshi arogo teinyaktsü, anungji tershilemji Arogo nem agütsütsüla. Iba dak alak charity mesüra mission mapaji kijai, kibongi, loktii inyaktsü akok, saka ter shilem ajanga masü tanungba 90 percent ajanga inyaktsü. – S Wati
Ter shilemji kechi?
Ter shilem tetezü, ter nung ka (one-tenth) dang ajar. Ya Tsüngremi moatsüba kechisarena ajak nungi ter nung shilem ka Teyanglur dangi abenba dang ajar. Levi 27: 30 nung yamai zülua lir: “Ali nungi adokba süshia, süngdong süngjang süshia ter nung shilem ka KIBUBA meyong lir.” Tetezü ter nung kajibo asen meyong masü, saka Tsüngrem meyong shibai anüng-ali aser alima nung ayazüba ajak yanglu, shiba ajak madak kibur lir (T.Ken 24:1). Laishiba nung iba tershilem ya tongtipang mapa pezü nung amshiba angur: (a) Putir taah agütsütsü (b) Tekülem ki yanglutsü/yanglushitsü (c) Sensaker yariba, aser (d) Tenyaba mapa inyakba. Tanüa yamaji mulungsoa tenlaba ajanga Tsüngremer wadang ulushidaktsüba nung shilem agir ta angatet.
Ter shilem kechi nung agütsütsüla?
Tsüngrem meyong temeshi terizüngdak koba Khrista temang – Arogo lir kong tanela chiyungtsü angur, aji agi bener arutsüla mesüra agütsütsüla. Tsüngrem Oi ashir, “kü kidang chiyungtsü akatsü asoshi ter shilem ajonga terizüngdak kidangi bener arung…” (Malaki 3:10). Tejen Lai putu nung tenlatem ozüng agi agütsü aser tenlaba nung aibelenertem Tsüngremi merenshi aser rakzükraktemertem rongnung züngsem (Mal 3:8). Tasen Lai tendak nung Yisu Khrista ajanga iba ozüng tesashiji ageintsüogo, anungji kechi/kong agütsütsü ta tasüngdangba nung masü, saka Yisu temeim dak rangloker Khrista temang koba “Arogo” lir, Pa meyong ta indang indanga shia angur. Anungji Arogo ajanga dang ter shilem agütsür ta angatettsüla. Tim tagütsütsü shitak nung magütsüi lira tangatetba nung aibelena lir ta angatetdi. Tanü reprangdangra kanga tesasatsüka amangbapurtemi aser Arogoia ter shilem abendak tesem aibelena angatetba angur.
Arogoi aibelenba
Yanglushidi Sabang Sensaksem (YSS) nung iba onük nung lenir aika tebilemba lemsatep aser sansaksem nungi olen kar tarutsü nung bilemdangtsü asoshi lemsateper. Tanü pei yimtsüng Arogo nungi tenüng/züngsem belener oa jila (town) balala tat. agi, Dimapur, Kohima, Mokokchung, etc nung aliba arogotem nung züngsem tajung küma liteper. Saka yimtsüng arogotem nung kodang tenla ki asüba, jubilee amongba mesüra ibala mesükba sentong agidir, ozüng süa yimer senso ajak dang ter shilem saruba, ita ka sen saruba, aji dang masü küm nung ita 3/4 mesüra tesadang kabo pei taso yimtsüng arogoi saruba osanga angashir. Ano khen khenbo arogo tila nung tenzükertemi pei medemer, adianu aser yimer dangi arogo timtem shia ter shilem meshia bener aruba aika ajurur. Na koba arogo nung tanela chiyungtsü chiyunger, iba arogo nungji ter shilemji agütsütsü tim. Jila arogoi yimtsüng arogo, mesüra arogo tila yaritsü tim ta ajitetra, arogo ajanga yaritsüla, saka nübur tanela chiyungba arogo majangi yamaji inyakbaji tim masü. Ashiko, jila kar nungbo yim ka nungi sorkar mapa inyaker noklang pungo nungi meyirjang tashi alitsü akok, item ajakji ozüng süa ter shilemji sarua bener oadokra, pa/la aliba arogo atema tebilemtsü tulu asütsü. Pei yimtsüng aria bilembaji tajung, saka iba jagi pei talidak arogo nung tashi mait maludaktsütsüla.
Ano Arogo aika nung kibong shiai ter shilem kwi agütsür list yanglua ajener ita shia alemer anungji Arogo nung kibong shiai kwi agütsür mesüra magütsür shisangdaktsür asü nung agütsütsüsa akümba ajanga shidakba tangatetba nung masü saka tetoktepa ka ama agütsütepba lir. Ibala tangatetba nung agütsüba ajanga arogo nung khenkhenbo timtem adoktsü akok. Anungji ter shilem shitak agütsüba ajanga Tsüngrem toshidaktsür aser Teyanglur Tsüngrem külemer ta tangatetba tajung nüburtem nem angatetdaktsütsüla.
Ashiko item tebilemtsütem ya Arogoi tim tesayuba shitak magütsüba tera asütsü akok, kechiaser shitak tangatetba aser tanela tajung nung rangloker agütsür asü masüar memetet saka aiben ter shilem kwi agütsü mesüra targeted budget atonger matonger ta nung rangloker bendener, anungji item yabo Laishiba tesayuba masü ta angatetdi.
Tamangertemi aibelena inyakbatem kar
Tsüngrem mapa dangji kecha masü, tajung ta bilemer, nüburtemi arogo majangi item mapatem ya inyakba angur:
- Ter shilem kibong kibong, medemer, mesüra adianutem saruteper missionary yokba/yariba.
- Kinungertem/medemer longjemer theology azünger/makamaiter/sensaker yariba
- Ter shilem bentener mission trip aoba
- Tsüngremi shirang anebtsüji ta ser ter shilem bendener pei-i meimba arogo/lokti balala nung revival katsüba
- Tenüngbo pei arogo nung züluoka ayu, saka prayer centre aser para church nung ter shilem agütsüba
- Officer telungjem tenteta ter shilem/tenla bendener missionary yokba
- Arogo majangi, temulunger ter shilem bendener tanga lima nung school, tenla ki sütsüba, ano aika
Item amala inyakba mapaji kanga tajung amai, kechiaser ajakji Tsüngrem mapa dang, tanela anir aruba mapa dang, saka ya Tsüngrem O tesayuba anema lir. Anungji, tanü amangbapur ajaki pei teinyaktsü tim inyaktsü tongtibang kümogo.
Jila aika nung yim yim telungjem tenzüka aser yimtsüng arogo den longjemer “Senso evangelist” mesüra “Missionary-at-large” ta tenüng agütsür, arogotemi mayimjemerji parnoki tanela chiyungtsü agütsüba dang masü, ter shilema sarua Arogo majangi ita sen agüja ayuba aika lir. Ano jubilee tenüng nung “Putu Mission”, “Clerk Mission”, amala tenteta kilen shia sen saruba mission mapa inyakba ajurua arudagi. Yim fellowship aika autonomous church ama inyakyim nung aoba; fellowship kar nungbo ter shilem tashi saruba, item amala inyakyim ya Laishiba tesayuba alema ta angatettsüla. Iba amai jila nung yim yim ta tazüokba ka mali renloka ao nungbo Aor telungjem samatsü aser jila arogo nung timtem aika ajurutsü.
Mission mapaji kija, kibong mesüra telok balala tenteter arogo den angatetpa inyaktsü akok; aji nokdanga mali, saka arogo majangi ter shilem sarutena masü saka temulunger tenla bendena inyaktsüla. Ter shilem yabo Tsüngrem meyong aser arogoi iba rongsenji Tsüngrem sentsüwangshidaktsütsü maparen nung ochi shia indoktsüla. Tamanger ajaki ni tenlaba ajanga arogoi iba mapa tajung ya inyaker ta pela bilemtsüsa mapa ajak inyaktsüla.
Ya angatetdi: Ter shilemji Tsüngrem meyong aser ibai achayangtsü Arogo nem dang nungloktsü asünung Arogo majangi inyakbajibo tim masü. Kinunger, mulung ajemer longjemer sarutena sentong balala inyakba, teyari agütsüba, Missionary ayubajibo telemtetba ka janga bendener dang asünung, Tsüngrem meyong ter shilem aser teyari balala bendenbajibo benteta angatettsüla. Tamasa Tsüngrem meyong ter shilem agütsür külenang tanga shilemjibo inyaktsüla.
Ter shilem asoshi Arogo teinyaktsü
Kechiba amangba puri pei local arogo nung tershilem magütsüner? Tebilemdangtsü lir – Amenla Mar
Arogo rongsenji sen masü saka amangbapur ta tenzüker shiai angatettsüla. Kodang tenzükertemi tenla nung masü, saka amangbapur dak temulung agütsüdir, sen bong tzü-molu jaa atuba ama alitsü – Zülu Jamir
Ao arogoteem nung nütsüngtem nem ter shilem indang tesayuba peria magütsür. Ter shilem ya Tsüngrem meyong ta khenkhen jembiba dak alaka, kechiba agütsütsüla, kobasa agütsütsüla, ya kechi atema agütsür, ter shilem aser tamang tesendaktep, ya kechiba arogo meyong, koma achaayangtsüla, etc amala tesayuba agi anünga lir. Anungji item maparen meyipa reprangshitsü nungdak:
Mezüngbuba nung, Arogo toklang tenzükertemi anir, arogo nung ministry balala nung tenzüker ajaki Tsüngrem meyong ter shilem Tsüngremi dangi – tetezü Khrista temang koba Arogo lir – abentsü aibelen masütsüla. Kechiaser tenzükertemi ochi shia, nendak nendaka meinyakra tanidakertemi aibelentsü.
Tanabuba nung, mapang shia Lai nungi ter shilem indang temeshi sabang nungi amangbapurtem nem tangatetba aser tesayuba shitak agütsütsüla. Arogo yinti sentep nung dang masü, saka women, youth, talisa Sunday School nunga angatetdaktsütsüla.
Tasembuba nung, arogo nung rongsen amshiyim kanga merüka amangbapur ajaki temulung alemtsüsa ketdang asütsüla, kechiaser Arogo rongsen amshiba nung nütsüng nüburtemi temulung melemtetra ter shilem agütsüba ajema kümlanglang. Iba tenzüker ya anenerang ter shilem agütsütsü ta nüburi mejembitsü.
Pezübuba nung, arogo nung toklang tenzükertemi kanga nendaka, bendanga agüja meranga inyaktsüla. Santem nem tanela chiyungtsü tejangja aser shitak peria agütsütsüla. Ter shilem shitak magütsübaji Tsüngrem meyong rakzükraktemer, ya tai, yabo Tsüngrem meyong ta asüba tesayuba arok aroka sayutsüla, Arogo nung züngsem shiai kechi nungdaker ibaji meteta tenzüktsüla. Kechiaser arogo nütsüngtemji Tsüngremer arogo asoshi tashi tulutiba aser senti rongsenji lir. Nütsüngtemi angatetra rongsenji idakji lir. Tatsüba agi, arogo nung nütsüng tajung aser rongsen (Ter shilem) külemi dang aor. Arogo kar nungbo iba Sannüker, Sannükerla, Youth Pastor, etc ali tashibo ter shilem magütsütsü ta ashiba lir. Ibai toklang tenzükertem atema tebilemdangtsü koda tulu lir. Ano Arogo kar nungbo Sannüker tasenba arur ter shilem mamangjai ka sashia arua Arogo nung maparen jenti renloka aor ta züngshiba lir, Ibajia takoktsü masü na? Anungji tenzükeri koda bendanga agüja nübur nungdak abensa inyaker iba dakji arogo temoatsü lir ta metetdi.
Amangbapur kija shia teinyaktsü
Küm ishika süogo, tambur kati tenzükba wadang nungi retired sür, free preacher ama senzütsü tenzük, pa sayutsüngia senzüsempongdang amshitsü aser timtemertem yaritsü atema sen kanga nungdakerji ta shia par chirnur aser kinungertem dang ter shilem sarua senzüba ajuruogo.- Roseline Mollier
Tamanger ka atema Tsüngrem Oji mezüngbuba tenudangtsü lir, anungji kechisarena ajak nung Tsüngrem Oi kechi ashir aser tuyur iba amaji meinyaktetra aibelentsüsa anungji okila nung Levi 27: 30 kechisarena ajak “KIBUBA meyong lir” aser Malaki 3:10 “kü kidang chiyungtsü akatsü asoshi ter shilem ajonga terizüngdak kidangi bener arung” ta shia aliba tenoka yur iba tetuyuba nung aibelen mesüi inyaktsüla. Aseni mulungba/jangraba len ter shilemji amshira Tsüngrem tsüngdang koma ka inyakaka teinyakmong makettsü. Pa tsüngdang tamagitsü süra koda tesasatsü asütsü? Temoatsü agizüktettsüsa inyakdi.
Ter Shilem shitak agütsüba jagi item ya atalokdaktsür ta angatetdi
- Tamangertem atema tamang sayutetba maparen rongnung tenlaba ya ka lir, kechiaser agütsütsübaji Tsüngrem mulungjang aser Arogo dena tamanger tajung ka ama tesendaktep tajung yuteter.
- Kechisarena ajak nung Tsüngremji mezüng aser kibur ta agizüker aser tetushi akhüm ajak teyanglur Tsüngrem meyong ta nangzüker.
- Teyanglur Tsüngremji Kibur ta agizüker, aser aseni Tsüngrem dang meimba aser Osangtajung sangdongba nung shilem agiba atalokdaktsür.
Asen atema kangki nung Tsüngremi ozüng ajak ajangdanga temeim agi asenok alangzüktsüogo ta angateta aser agizüka tsüzüng-ozüng mesüra sentong aser nisung dak rangloker masü saka Tsüngrem temeim nung rangloker mulungbena aser pelashishia shilem agitsübaji dang asen teinyaktsü lir ta sayur.
Tebilemtsü aser O-tembang
Yimtsüng arogo pastor ita sen indang ya tongtipang saka salaryji pei autonomous arogo telemtetba nung lir. Takar arogo kati ita sen agütsüa ayutsübaji practical masütsü akok. Iba yabo Mungdang centralized policy ka nung ao nung dang takoktsü asütsü südi – Tiatoshi Longkümer
Ter shilem yabo Tsüngrem meyong, yabo aseni mulungba nung amshi nungbo Tsüngrem indang rakzükraktemer aser iba nung aibenlen nungbo Tsüngrem nungi tasüngdangba angutsü”. Telangzüba meratai agütsütettsüsa shitak inyakdi. Amangba puri tenla agütsübaji bank nung rizünga ayutsü asoshi masü, saka lemsateptsü, arok ajungtsütsü mapa inyaktsü moatsü. Anungji nungnanga masü, pei konang-naroküm bushia masü, mulungsoa temeim agi, ochi agi tenlatsü akanger aser lemsateptsü akanger. ABAM kübok arogo ajak Tsüngrem tsüngdang kasa dang. Tenyaba mapa ajak lungjemer inyaktsüla. Jila aser yimtsüng, aser arogo tulu aser tila rongsen aruba lemang keni balala. Ita sena kenyongi balala. Anungji liromedem ka nungdak aser takar arogoi arogo tila shirnok menokdakteti lir parnoki mulungsoa yaritsüla. Teyaritep ajanga dang Ao arogo liromedema tejakleni aotsü. Tsüngremi tangatetba tasen agüjang ta sarasademdi.
*****
The Nokinketer 